Raspberry Pi – mały komputer, wielkie możliwości
Raspberry Pi to kultowa seria minikomputerów jednopłytkowych zapoczątkowana w 2012 roku przez fundację Raspberry Pi z Wielkiej Brytanii. Jej celem było stworzenie taniego, prostego komputera dla edukacji – a efektem stały się urządzenia, które zrewolucjonizowały świat hobbystów elektroniki. Typowy Raspberry Pi ma rozmiar karty kredytowej, ale na pokładzie mieści wszystko, co potrzebne do działania jak prawdziwy PC: procesor (wielordzeniowy ARM), pamięć RAM, układ graficzny, a także liczne porty – USB, HDMI, Ethernet, Wi-Fi/Bluetooth oraz 40-pinowe złącze GPIO do podłączania elektroniki. Wystarczy podłączyć zasilanie (5V przez USB-C lub microUSB), włożyć kartę microSD z systemem operacyjnym i można korzystać z Raspberry Pi jak z miniaturowego komputera.

Zastosowania Raspberry Pi
Popularność Raspberry Pi wynika z jego ogromnej uniwersalności. Dzięki uruchomieniu pełnoprawnego systemu operacyjnego (najczęściej Raspberry Pi OS opartego na Linuxie), Malinka może służyć niemal do wszystkiego. Hobbysty budują z jej udziałem domowe serwery plików, chmury czy serwery Minecraft, a także centra multimedialne(np. na bazie Kodi) do odtwarzania filmów Full HD / 4K na telewizorze. Pasjonaci retro gier zamieniają Raspberry Pi w konsolę do emulatorów, instalując RetroPie lub podobne oprogramowanie. W świecie IoT i automatyki domowej, Raspberry Pi stanowi mózg systemów smart home – można na nim uruchomić serwer Home Assistant, systemy monitoringu (np. z użyciem kamery Raspberry Pi Camera) czy sterowniki do inteligentnego oświetlenia. Jego GPIOpozwalają też na sterowanie urządzeniami elektronicznymi – stacje pogodowe, roboty mobilne, sterowniki drukarek 3D i dziesiątki innych projektów wykorzystują Pi jako jednostkę centralną. Ograniczeniem jest praktycznie tylko wyobraźnia – i ewentualnie wydajność konkretnego modelu Raspberry Pi.

Modele Raspberry Pi – przegląd
Rodzina Raspberry Pi znacząco rozwinęła się od czasu premiery pierwszego modelu. Aktualnie do dyspozycji jest wiele wersji, z których każda znajdzie swoje miejsce w innym typie projektów:

• Raspberry Pi 4 Model B – najpopularniejszy pełnoprawny model czwartej generacji. Posiada czterordzeniowy procesor 1.5 GHz, w zależności od wersji 2 GB, 4 GB lub 8 GB RAM oraz porty USB 3.0, Gigabit Ethernet i dwa wyjścia micro-HDMI obsługujące 4K. Idealny do wymagających zastosowań: serwerów, multimedialnych czy nawet pracy biurowej na uproszczonym desktopie Linux.

• Raspberry Pi 5 – najnowsza generacja (wprowadzona w 2023 r.), oferuje jeszcze wyższą wydajność dzięki czterordzeniowemu procesorowi ARM Cortex-A76 2.4 GHz i ulepszonemu GPU (VideoCore VII) oraz szybkie interfejsy (2x USB 3.0, 2x HDMI, PCIe, dwuzakresowe Wi-Fi 6, Bluetooth 5.0). Pi 5 to prawdziwa bestia w świecie SBC, dorównująca mocą małym komputerom PC – sprawdzi się tam, gdzie Pi 4 osiągał już granice możliwości.

• Raspberry Pi Zero / Zero 2 W – mikrowersje o zmniejszonych wymiarach i obniżonej specyfikacji. Pi Zero to jednordzeniowy 1 GHz i 512 MB RAM, a nowszy Zero 2 W posiada czterordzeniowy SoC 1 GHz i 512 MB RAM. Z racji miniaturowego rozmiaru (65×30 mm) i niskiego poboru mocy są idealne do projektów ubieralnych, sensorów zasilanych bateryjnie, ukrytej elektroniki itp. Choć ich moc obliczeniowa jest skromna, wystarcza do prostych zadań IoT (np. zbieranie danych z czujników i wysyłanie do chmury).

• Raspberry Pi Pico / Pico W – odskocznia od reszty rodziny, bo Pico to nie SBC z Linuxem, a moduł mikrokontrolera RP2040 (dwurdzeniowy Cortex-M0+ @ 133 MHz). Stanowi ultratani (często poniżej 20 zł) sposób na wykonanie prostych układów sterujących i nauczenie się MicroPythona czy C/C++. Wersja Pico W dodaje łączność Wi-Fi. Płytki Pico są często wykorzystywane jako uzupełnienie Raspberry Pi – mogą przejąć część zadań czasu rzeczywistego lub niskopoziomowej obsługi czujników, odciążając „dużego” Pi.

Oferta w kategorii Raspberry Pi:
W naszym sklepie zgromadziliśmy wszystko, czego potrzebujesz do pracy z Raspberry Pi. Znajdziesz tu główne moduły Raspberry Pi (od najnowszych modeli Pi 4 i Pi 5, poprzez ekonomiczne Pi Zero, aż po mikrokontrolerowe Pico), a także liczne akcesoria. Oferujemy m.in. oficjalne obudowy dopasowane do poszczególnych modeli (chroniące Malinkę i ułatwiające montaż w projektach), dedykowane zasilacze 5V o wysokiej wydajności prądowej, karty pamięci microSD z preinstalowanym systemem czy chłodzenie (radiatory, wentylatory) poprawiające stabilność pracy przy dużym obciążeniu CPU. Nie zabrakło też rozmaitych peryferiów: modułów kamer do Raspberry Pi (do projektów wizyjnych i monitoringu), ekranów dotykowych LCD, klawiatur, a nawet HAT-ów i płytek rozszerzających (choć znajdują się one w osobnej kategorii, warto o nich wspomnieć). Dzięki temu możesz kompleksowo wyposażyć swój mini-komputer we wszystko, co potrzebne do konkretnego zastosowania.

Przykładowe produkty Raspberry Pi:

• Raspberry Pi 4 Model B (4GB RAM) – Pełnoprawny mini-komputer czwartej generacji. Wyposażony w czterordzeniowy procesor 1.5 GHz, 4 GB pamięci RAM, dwa wyjścia micro-HDMI (do 4K), 2x USB 3.0, Wi-Fi 2.4/5 GHz i Bluetooth. Może służyć jako desktop Linux, serwer plików, odtwarzacz multimedialny lub serce zaawansowanego robota.

• Raspberry Pi Zero 2 W – Ultra mały SBC z czterordzeniowym procesorem 1 GHz i 512 MB RAM, posiada wbudowane Wi-Fi i Bluetooth. Idealny do projektów IoT i wszędzie tam, gdzie liczy się rozmiar i niska energia (np. czujniki, kontrolery noszone, ukryta automatyka).

• Raspberry Pi Pico – Mikrokontrolerowa płytka wyposażona w układ RP2040. Zawiera 2 rdzenie ARM Cortex-M0+, 264 KB RAM i 2 MB Flash – pracuje w środowisku bez systemu operacyjnego (bare-metal / RTOS). Świetna do sterowania LED, odczytu sensorów, budowy małych robotów. Można ją programować w MicroPythonie lub C/C++. Stanowi doskonały dodatek do „dużego” Pi lub samodzielny moduł do prostszych zadań.

• Oficjalna obudowa Raspberry Pi 4 – Fabrycznie zaprojektowana obudowa dla Raspberry Pi 4, wykonana z tworzywa w kolorach malinowych. Zapewnia dostęp do wszystkich portów, posiada otwory wentylacyjne i elegancki wygląd. Pomaga chronić Twoją Malinkę i utrzymać porządek w projekcie.

Naturalnie, to tylko kilka przykładów – asortyment Raspberry Pi stale się rozwija. Społeczność tworzy nowe akcesoria i rozszerzenia, a my staramy się na bieżąco wprowadzać je do oferty, by dostarczyć Ci najnowocześniejsze rozwiązania. Raspberry Pi pozostaje doskonałą platformą do nauki i zabawy elektroniką – niezależnie od tego, czy jesteś początkującym, czy doświadczonym makerem, z pewnością znajdziesz tutaj coś dla siebie.

FAQ

Pytanie: Czym Raspberry Pi różni się od Arduino?
Odpowiedź: Raspberry Pi to miniaturowy komputer z pełnym systemem operacyjnym (Linux), podczas gdy Arduino jest mikrokontrolerem bez systemu – wykonuje pojedynczy program w pętli. Oznacza to, że Raspberry Pi może uruchamiać aplikacje jak PC (np. programy w Pythonie, serwery, interfejs graficzny), ma więcej pamięci i mocy, lecz nie działa w czasie rzeczywistym tak dobrze jak Arduino. Arduino jest prostsze do kontrolowania bezpośrednio sprzętu (pinów GPIO) i często łatwiejsze dla początkujących w elektronice, natomiast Raspberry Pi oferuje znacznie większe możliwości programowe (ale wymaga też opanowania systemu Linux). Wiele projektów łączy oba te światy – np. Raspberry Pi zarządza interfejsem i komunikacją, a Arduino lub Pico wykonuje zadania niskopoziomowe.

Pytanie: Jaki system operacyjny działa na Raspberry Pi?
Odpowiedź: Najpopularniejszym systemem jest Raspberry Pi OS (dawniej Raspbian) – dystrybucja Linux oparta na Debianie, dostosowana do Pi. Oferuje graficzny pulpit i mnóstwo narzędzi edukacyjnych. Istnieją też inne systemy: Ubuntu, specjalizowane systemy retro-gamingowe (RetroPie, Recalbox), multimedia (LibreELEC z Kodi), IoT (balenaOS) czy nawet Windows 10/11 IoT Core (okrojona wersja Windows). Wybór zależy od zastosowania – do nauki i zabawy najlepiej zacząć z Raspberry Pi OS.

Pytanie: Czy Raspberry Pi potrzebuje chłodzenia?
Odpowiedź: Starsze modele (jak Pi 3) z reguły działają dobrze bez dodatkowego chłodzenia, choć przy dłuższym obciążeniu mogą lekko zwalniać (throttling). Raspberry Pi 4 i Pi 5 mają znacznie mocniejsze procesory, które wydzielają więcej ciepła – zaleca się stosowanie radiatorów, a w obciążonych zastosowaniach (np. odtwarzanie wideo HD, ciągłe 100% CPU) również małego wentylatora lub aktywnego chłodzenia. Odpowiednie obudowy często mają wbudowane elementy chłodzące.

Pytanie: Jak zasilić Raspberry Pi?
Odpowiedź: Standardowo Raspberry Pi zasila się przez port USB (microUSB w starszych, USB-C w nowszych). Napięcie musi wynosić 5 V, a zasilacz powinien dostarczać odpowiedni prąd – dla Pi 4/5 zalecane jest źródło 5V 3A (15W), dla starszych Pi 3 – 5V 2.5A, a dla Zero – 5V 1A wystarczy. Ważne by napięcie nie spadało pod obciążeniem (stąd warto korzystać z dedykowanych zasilaczy o dobrej stabilności). Pi można też zasilać przez piny 5V na GPIO (jeśli np. integrujemy go w własnym układzie zasilania), pamiętając jednak o zabezpieczeniu przed przekroczeniem 5V.

Pytanie: Jak rozpocząć pracę z Raspberry Pi?
Odpowiedź: Na początek potrzebujesz samą płytkę Raspberry Pi, kartę microSD (co najmniej 8 GB) z wgranym systemem (można ściągnąć Raspberry Pi Imager i nagrać system na kartę), oraz zasilacz 5V zgodny z Pi. Przyda się również klawiatura, mysz i kabel HDMI do podłączenia monitora, chyba że planujesz działać w trybie zdalnym (headless) przez sieć. Po uruchomieniu systemu możesz korzystać z Raspberry Pi jak z normalnego komputera – spróbuj otworzyć terminal i napisać prosty program w Pythonie, lub podłącz diodę LED do GPIO i steruj nią za pomocą biblioteki GPIO. W sieci znajdziesz mnóstwo poradników dla początkujących.

Pytanie: Który model Raspberry Pi wybrać?
Odpowiedź: To zależy od potrzeb. Raspberry Pi 4 sprawdzi się jako uniwersalny wybór do większości zastosowań – jest wydajny i ma dużo RAM, poradzi sobie z multimediami i wieloma zadaniami jednocześnie. Raspberry Pi 5 jest jeszcze mocniejszy – jeśli potrzebujesz maksimum osiągów (np. do uczenia maszynowego, obliczeń czy intensywnej pracy jako serwer), to będzie najlepsza opcja, o ile jest dostępny. Raspberry Pi Zero 2 W wybierz, gdy liczy się minimalny rozmiar i pobór prądu – do prostych projektów IoT będzie w sam raz, choć ma ograniczoną moc. Raspberry Pi Pico to z kolei wybór, gdy potrzebujesz mikrokontrolera do sterowania sprzętem i nie potrzebujesz pełnego systemu – jest idealny do nauki podstaw elektroniki i programowania mikrokontrolerów. W razie wątpliwości możesz poszukać konkretnych porównań lub zapytać społeczności – baza wiedzy o Malinach jest ogromna.

Pytanie: Czy na Raspberry Pi da się uruchomić Windows lub inne typowe programy z PC?
Odpowiedź: Raspberry Pi używa procesora ARM, więc standardowy Windows dla PC (x86) nie zadziała. Microsoft wydał co prawda Windows 10 IoT Core na Pi, ale to mocno ograniczony system bez normalnego interfejsu desktop. Istnieją też sposoby na uruchomienie Windows 11 ARM na Pi 4/5, ale nie jest to oficjalnie wspierane i działa z pewnymi ograniczeniami. Typowe programy z PC można czasem uruchomić przez emulator (np. Box86, Wine) ale wydajność bywa słaba. Raspberry Pi najlepiej sprawdza się z aplikacjami natywnie dostępnymi na Linux/ARM – a jest ich dużo (przeglądarki internetowe, pakiety biurowe LibreOffice, edytory kodu, programy do elektroniki itp.).